2007/05/09

JOLASA EDO JOKUA?

Duela urte gutxi arte, niretzat ez ziren bereizgarriak 2 termino hauek. Bata zein bestea erabili, lekuan lekuko ohituren araberakoa zela uste nuen. Baina begirale ikastaroa egin genuenean, ezberdintasuna zein zen azaltzeko eskatu ziguten. Ordutik aurrera, ezaugarri bereizgarriak dituztela jakin nuen.

Hortaz, euskaran, 2 termino ditugu gaztelaniako "juego" eta frantseseko "jeu" adierazteko. Normalean, jolas hitzak haurren aposturik gabeko jolasei egiten die erreferentzia; jokoa hitzak aldiz, nagusien jokoei (apustudunak normalean).

R. Mari de Azkueren hiztegia (Diccionario vasco-español-francés. Euskaltzaindia: Bilbao, 1984) kontsultatzen badugu, joko hitzaren gaztelaniarako itzulpena "juego" da, eta jolasena "juego, divertimento y recreación".

L. Mitxelenaren hiztegian (Orotariko euskal hiztegia. Euskaltzendia: Bilbao, 1997) zertxobait gehiago esaten du jokoren definizioari buruz: "juego (si está solo sin adjetivo hace referencia a juego de azar), competición y recreación". Autore honek, honako adibideak adierazten ditu besteak beste: karta jokoak, aizkora jokoa, ezpata jokoa, zezen-joko, indar-jokoa, diru joku, pilota joko.

Joseba Zulaikarentzat (Bertsolarien jokoa eta jolasa. Ed. Baroja, 1985), 2 termino hauek jatorri ezberdinekoak dira eta ez du adinkako ezberdintasunik egiten.
Jokoa: lehiakorra da, bipolarra, denboran eta lekuan zehaztua eta irabazlearen anbiguotasunik gabea. Serioski jolasten da. Irabazi edo galdu egiten da; bata ala bestea.
Jolasa: ondo pasatzeko, barre egiteko jolasten da. Ez dago irabazle argirik, irabazi eta galdu egiten da aldi berean; bata eta bestea.


Ia guzti honek sortutako nahasmena argitu dizuen, eta hemendik aurrera jolasten edo jokatzen zabiltzaten dakizuen.

iturria: Joseba ETXEBESTE OTEGI. SHEE-IVEFeko irakaslea. Soziologia doktorea, Paris V, René Descartes-Sorbona

No hay comentarios: