2007/05/20

IPUINAK KONTATZERAKOAN GOGOAN IZAN BEHARREKO PUNTUAK

IPUINA ONDO AUKERATU
Kontalariak, hasteko ondo aukeratu behar du kontatu behar duen ipuina. Ipuin-kontaketa komunikazio-jarduera denez, ondo aukeratzen jakin beharko du kontalariak ipuina, beronen emozioa dastatu ahal izateko. Erabat identifikaturik egon behar du ipuinarekin bere inplikazio animikoa osoa izan dadin eta entzuten ari den haurrari berau transmitituko badio.

Zeren ipuina, ez ahaztu, afektibitatearen lokarriaz zein emozioaren kartoiaz biltzen jakin behar dugun oparia baita, Lewis Carroll-ek dioen bezala, maitasunezko oparia: gustu estetikoez gain haurraren maila ebolutiboa gogoan daukana.

Kontalari bakoitzak bere larrua eta jantzia daukan bezala, ipuina ere gorputzean sartuta dauka, pertsonaia komikoez, lirikoez edo dramatikoez osatua: ipuina egoki adierazten jakin beharko du ipuin bakoitzari dagokion partitura interpretatuz.

Ipuinek beste denbora baten atea irekitzen dute, denborarik gabeko denbora, denbora gelditua. Eta denbora honetan bizi direnak, ez dira inoiz zahartzen eta ez dira inoiz hiltzen, ipuinetako pertsonaiak bezala.

LEKUA

  • Ipuina espazio jakin batean lekutu.
  • Ipuinak bere unea behar du, bere giroa.
  • Kontalariak eta haurrak aurre-aurre elkarrengandik gertu.
  • Zeremonia oso bat da, liturgia eta errito propioa eskatzen dituena, eguneroko bizitzak bezala.
ISILTASUNA

Garrantzitsua da kontaketa hasi aurretik isilik eta ipuinaren zain egotea. Umeak entzuten jakin behar du, isiltasuna bera entzun beharko luke.

KONTATZEKO ERA

APALTASUNA: Apaltasuna da bai kontatzeko estiloari, bai adierazpideari egokitu beharreko ezaugarria. Barregarria da ahotsa itxuraldatzea eta umeari era txoroan hitz egitea. Ama batek esan zuen bezala behin oso kezkaturik: "izan naturala" esatea erraza zela, baina benetan izatea oso zaila.

MUGIMENDU LOGIKOA: Ipuina interesatzeko eginda dago, eta gero eta gehiago interesatzeko ere bere jarduera etengabea behar du izan, eta gero eta bizkorragoa. gertakizunak segidan kontatu behar dira, bakoitza bere lekuan, istorioa argitzeko ez bada, ez da ez esplikaziorik eta ez deskribapenik egin behar.

GORPUTZA: Ahotsa landu egin behar da kontaeraren une desberdinetara egokitu eta ohitzeko, punturik nagusienak baloratuz eta lagunduz: ahots-doinuak eman diezaieke indar gehiago puntu horiei, azpimarra ditzake zenbait hitz testuingurutik isolatuz, ozenago ahoskatuz, edo, agian, bereiziz.

ERRITMOA: Kontaketaren erritmoak edukiarekin bat egin behar du; hori dela eta izan daiteke jaiotsu eta laua, azkarragoa eta mugikorragoa, edota motela tentsioa sortzeko; etenak lagundu egiten du diskurtso garapen logikoan zehar. Saihestu behar dena, monotonia.


KEINUAK: Zaindu egin behar da baina gorputzaren posizioa eta jarrera. Gorputzen mugimenduek hitzen jarioarekin bat etorri behar dute eta saihestu behar dira bai egonkortasuna eta bai beldurra. Gorputzaren zati batzuei erreparatu behar zaie bereziki: aurpegi, beso eta eskuei.


AURPEGIA: Entzuten duenari atentzioa ematen dion lehenengo gauza kontalariaren aurpegia da. Aurpegiarekin espresioak lagundu, azpimarratu eta baloratu egiten ditu esandakoak ahots-doinuaren antzera. Begiradak, bereziki, ez du iheskorra izan behar, umeen begietara zuzen du behar da eta horrela konfiantza-giroa sortuko dugu.

iturria: "Ipuinen tailerra ikastaroa" Antton Irusta

No hay comentarios: